Obudowa kominka domowego jest bardzo istotnym elementem aranżacji wnętrza. Swoim stylem wykończenia musi pasować do reszty pomieszczenia oraz nie powinna przytłaczać rozmiarem. Oprócz tego dobrze byłoby, gdyby obudowa pełniła funkcję nie tylko estetyczną, ale również ochraniała sam piec oraz domowników, zapobiegając potencjalnemu poparzeniu. Jest to szczególnie istotne, kiedy w domu mieszkają dzieci czy zwierzęta.

Bezpieczeństwo ponad wszystko

Pierwszą i podstawową cechą obudowy kominka powinna być niepalność. Wszystkie produkty bez atestów bądź konkretnej nazwy materiału czy wątpliwego pochodzenia nie są dobrym rozwiązaniem — w końcu mamy do czynienia z jednym z żywiołów, z którym nie ma żartów, a zachowanie wszelkiej ostrożności jest niezwykle ważne. Nie oznacza to jednak, że zabudowa kominka musi być nieatrakcyjna wizualnie lub nie pasować do stylu wnętrza. Obecnie producenci proponują tyle ciekawych rozwiązań i surowców do wykonania obudowy kominka, że z łatwością można dobrać takie, które będą idealnie komponować się z wystrojem wnętrza, w każdym możliwym stylu.

Do materiałów polecanych do stworzenia idealnej obudowy należą:

• kamienie dekoracyjne, takie jak marmur czy granit – wyjątkowo trwałe i bardzo efektowne, występują w wielu wersjach kolorystycznych oraz posiadają naturalne, niepowtarzalne użylenia. Świetnie przewodzą ciepło, równomiernie je rozkładając;
• piaskowiec – również należy do kamieni ozdobnych, występuje w przepięknych beżowych barwach. Jest znacznie bardziej miękki i chłonny, co niestety sprawia, że trudniej go wyczyścić;
• beton architektoniczny – trwały i dobrze przewodzący ciepło materiał. Przy tworzeniu betonowej mieszanki można dodać do niej dowolne barwniki lub dodatki, dzięki którym obudowa będzie idealnie dopasowana do koloru i stylu wnętrza. Idealnie sprawdzi się w loftowych i surowych pomieszczeniach;
• cegła oraz płyta szamotowa – ognioodporna i dobrze akumulująca ciepło, co sprawia, że kominek będzie oddawał je na długo po wygaszeniu;
  ognioodporne płyty z krzemianu wapnia – mogą stanowić zarówno izolację, jak i obudowę kominka. Można je dowolnie wykończyć – pomalować na ulubiony kolor lub położyć na nich kafelki.

Klasyczne drewno

Drewniane obudowy kominków są piękne i świetnie pasują do rustykalnych wnętrz, lecz budzą wiele kontrowersji. Niektórzy uważają, że drewno absolutnie nie nadaje się jako materiał okrywający kominek, między innymi ze względu na wysoką łatwopalność. Poza tym, pod wpływem nagrzewania, uwalnia ono substancje lotne, które mogą być szkodliwe dla mieszkańców.

Pomimo tych niepokojących aspektów drewniana obudowa może być bezpieczna, ale tylko w określonych przypadkach i przy spełnieniu dodatkowych warunków. Piec, który może zostać obudowany drewnem, musi być „zimny”, co oznacza, że pomiędzy wkładem kominkowym a ścianą powinien znajdować się dodatkowy materiał izolacyjny. Nie jest to takie oczywiste, gdyż tego typu technika jest stosowana jedynie w małych pomieszczeniach oraz w przypadku, kiedy kominek ma pełnić funkcję ozdobną i nadającą przytulny klimat, aniżeli być jedynym źródłem ogrzewania.

Płyta kartonowo-gipsowa

Płyta kartonowo-gipsowa jest godnym uwagi rozwiązaniem ze względu na możliwości jej formowania. Można stworzyć dowolny kształt kominka pasujący do wnętrza — nawet formy półokrągłe. Niestety tak samo, jak w przypadku obudowy drewnianej, karton-gips należy do materiałów łatwopalnych i może stwarzać zagrożenie pożarowe. Przy wyborze tego rodzaju zabudowy należy zwrócić uwagę na właściwości danej płyty. Istnieją bowiem ich ognioodporne odpowiedniki, zawierające włókno szklane. Oprócz tego trzeba je zabezpieczyć, aby nie dotykały bezpośrednio ścian kominka. Najlepsza do tego będzie niepalna wełna mineralna zabezpieczona dodatkowo folią aluminiową. Pomimo swoich właściwości ułatwiających dowolne uformowanie obudowy kominka, płyta kartonowo-gipsowa, jest coraz rzadziej wykorzystywanym materiałem. Jej miejsce zastąpiła wyżej wspomniana ognioodporna płyta krzemianowa.

Materiał obudowy powinien zostać uwzględniony już podczas projektowania całego systemu grzewczego — nie jest to jedynie kwestia stylu, a złożony proces wymagający dokładnego zaplanowania. W zależności od tego, jaką funkcję będzie pełnił piec, surowiec, z którego będzie wykonana obudowa, musi być z nim kompatybilny. Nie każdy materiał może zostać wykorzystany przy wszystkich rodzajach kominków. Te gromadzące ciepło i nagrzewające się (często stosowane w przypadku domów ogrzewanych drewnem), wymagają odpowiedniej obudowy wykonanej z bezpiecznych, niepalnych materiałów. Przed podjęciem ostatecznej decyzji zachęcamy do konsultacji ze specjalistą, który przedstawi najlepsze rozwiązania, dopasowane do rodzaju ogrzewania, wielkości pomieszczenia oraz budżetu.

Ogrzewanie podłogowe to popularna już metoda rozprowadzania energii cieplnej w budynkach mieszkalnych. Pozwala na szybkie wysychanie świeżo umytych podłóg, a co za tym idzie, zapobiega jej zawilgoceniu. Zapewnia jednak przede wszystkim równomierne ogrzewanie każdego pomieszczenia. Czy tego rodzaju rozwiązanie może być zastosowane równocześnie z kominkiem? Najlepiej sprawdzić i przeanalizować, czy w każdej sytuacji będzie to wskazane rozwiązanie.

Ogrzewanie podłogowe – charakterystyka

Warto zastanowić się, czym dokładnie jest i jak działa ogrzewanie podłogowe. Jest to nic innego jak sieć rurek równomiernie rozłożonych pod podłogą. Są one podłączone do układu grzewczego, zazwyczaj tradycyjnego systemu c.o., którego źródłem ciepła jest oczywiście piec. Najczęściej jest to urządzenie na różnego rodzaju paliwa stałe, takie jak drewno, węgiel, miał czy pellet. Niezależnie od spalanych surowców, układ rozprowadzający ciepło działa tak samo jak w przypadku zastosowania tradycyjnych kaloryferów. Mówiąc w dużym uproszczeniu – ciepła woda, ogrzana przez kocioł, płynie rurami i wymienia się z wodą zimną, przez co budynek jest stopniowo ogrzewany.

Tak samo działa to w przypadku rurek pod podłogą. Co ciekawe, ogrzewanie tą metodą jest jednak bardziej wydajne, ponieważ lokalizacja kaloryferów czasem przyczynia się do nierównomiernej dystrybucji energii cieplnej – zazwyczaj usytuowane są one pod oknami, które, jak wiadomo, szybko pobierają ciepło. W przypadku ogrzewania podłogowego temperatura podnosi się na całej powierzchni pomieszczenia oraz maksymalnie w najniższym jego punkcie. Wtedy do akcji wkracza konwekcja i pomieszczenie zostaje dzięki temu szybko, a także skutecznie ogrzane. Jednak co w przypadku, jeśli oprócz zastosowania takiego systemu, chcielibyśmy zainstalować kominek?

Kominek – ciekawe rozwiązanie

W przypadku zastosowania kominka w domu z równoczesnym rozprowadzeniem rurek podpodłogowych wiele osób ma wątpliwości, czy takie rozwiązanie ma w ogóle szansę działać. Jednak warto zastanowić się, jakie dodatkowe opcje są dla nas dostępne. Kominek, jako źródło ciepła, również może przekazywać je dalej, a dzieje się to za sprawą tzw. płaszcza wodnego. Jest to nazwa dla układu znajdującego się nad kominkiem. Okala on kominek i odbiera zgromadzoną energię cieplną. Jak można się łatwo domyślić, działa to podobnie jak w przypadku tradycyjnych kotłów na paliwa stałe.

Czy zatem warto postawić wyłącznie na ogrzewanie kominkiem i rozprowadzanie ciepła za pomocą ogrzewania podłogowego? Wszystko zależy od gabarytów budynku. Jeśli pomieszczeń jest niewiele, to zapotrzebowanie na ciepło również będzie niewielkie, a to sprawia, że sam kominek w zupełności wystarczy. Także w przypadku niewielkich domów letnich kominek z ogrzewaniem podłogowym to rozwiązanie idealne.

Jednakże pomijając względy typowo praktyczne, czasem chodzi wyłącznie o estetykę i chęć posiadania eleganckiego kominka. Wiele osób decyduje się właśnie na niego, ponieważ chce spędzać czas na wpatrywaniu się w płomienie palących się kawałków drewna, słyszeć jego trzask i napawać się zapachem drewna składowanego w pobliżu. Często takie osoby posiadają już sprawny system ogrzewania, a kominek służy jako dekoracja, jak również element budujący nastrój w pomieszczeniu. Natomiast jeśli istnieje taka możliwość, warto wykorzystać maksymalne jego potencjał. W tym momencie właśnie należałoby rozpatrzyć rozprowadzanie ciepła za pomocą ogrzewania podłogowego. Nawet przy istniejącym już układzie centralnym, montaż kominka z płaszczem wodnym i podłączenie go do rurek pod podłogą ma sens. Może być to bowiem istotne wsparcie w przypadku wyjątkowo chłodnych miesięcy w okresie zimowym. Co więcej, można zdecydować się wyłącznie na ogrzewanie podłogowe w pomieszczeniach z kafelkami, w sąsiedztwie salonu z kominkiem. Jak wiadomo, kafelki szybko tracą ciepło, a chodzenie boso po nich stałoby się o wiele przyjemniejsze w momencie ich ogrzania, np. w łazience. Z tych względów najlepiej montaż kominka połączyć z generalnym remontem – wtedy będzie łatwiej i taniej umieścić ogrzewanie podłogowe oraz podłączyć je do instalacji płaszcza wodnego.

Jeśli od dawna marzymy o kominku, a słyszy się dookoła, że to strata czasu i pieniędzy, warto udowodnić, że stwierdzenia te nie mają racji bytu. Doskonałym wykorzystaniem ciepła, które produkuje kominek, jest połączenie go właśnie z ogrzewaniem podłogowym. Jak widać, można połączyć przyjemne z pożytecznym i zyskać nie tylko wspaniałą ozdobę salonu, lecz również dodatkowe źródło ciepła w domu.

Popularność w Polsce kotłów na pellet nie słabnie, co dodatkowo skłania do zastanowienia się nad słusznością wyboru właśnie takiego systemu grzewczego. W momencie podjęcia decyzji o wymianie istniejącego kotła, czy to ze względu na jego zużycie, a także niespełnianie już wymogów UE w kwestii klasy, czy poziomu emisyjności według Ekoprojektu, warto zwrócić uwagę właśnie na piece pelletowe. Z jakich jeszcze powodów powinno się zdecydować na tego rodzaju ogrzewanie?

Przede wszystkim — ekologia

Wśród wielu osób może panować przeświadczenie, że jeśli jakiś system ogrzewania opiera się na spalaniu, to na pewno nie mieści się on w założeniach proekologicznych. Jednakże kotły pelletowe dostępne na rynku muszą spełniać wymogi tzw. Ekoprojektu, czyli dyrektywy wydanej przez organy unijne, określającej parametry pracy urządzeń grzewczych. W tym momencie też okazuje się, że producenci kotłów pelletowych byli w stanie zaprojektować je w taki sposób, aby nie tylko dostosować się do tych przepisów, lecz również zwiększyć wygodę ich użytkowania.

Czysty piec i kotłownia?

Kolejną zaletą tego rozwiązania jest umożliwienie zachowania wysokiej czystości nie tylko samego kotła, lecz również pomieszczenia gospodarczego, w którym jest on zlokalizowany. Wynika to z podniesionej sprawności urządzenia, a co za tym idzie, wysokiego procentu wypalenia się opału. W efekcie popiołu jest stosunkowo niewiele. Równocześnie opróżnianie i czyszczenie takiego pieca jest niezwykle proste i szybkie, co skutecznie podnosi komfort jego użytkowania.

Co więcej, w tego rodzaju kotłach zastosowany jest układ, który za nas nie tylko rozpala i dogasza płomień w odpowiednim momencie, lecz również dozuje opał przy pomocy specjalnych podajników. Dzięki temu pellet spalany jest w odpowiednim tempie, również w zależności od preferencji użytkownika i ustawionej temperatury docelowej.

Łatwa wymiana źródła ogrzewania

Kolejną, niezwykle ważną zaletą jest możliwość łatwego zaadaptowania istniejącego układu c.o. pod nowy kocioł. Wynika to z tego, że dystrybucja energii cieplnej w budynku, w którym dotychczas korzystało się z tradycyjnych i przestarzałych pieców na paliwo stałe, opierała się na dokładnie tym samym nośniku, czyli ogrzanej wodzie, rozprowadzanej przy pomocy rur miedzianych. W związku ze zdecydowaniem się na piec pelletowy nie jest wymagana wymiana czy rezygnacja z całej istniejącej infrastruktury rur w budynku. Jedynie przy pojawiających się przesłankach, które wskazywałyby na jej zły stan techniczny, przewiduje się jej naprawę bądź wymianę, jednakże tego rodzaju instalacje często wykazują się długą żywotnością.

W przypadku zmiany na ogrzewanie elektryczne bądź powietrzne należy zmienić całą infrastrukturę ciepłowniczą, ponieważ dystrybucja energii cieplnej opiera się na innych zjawiskach, takich jak promieniowanie czy nawiewy — w przypadku wymiany kotła węglowego na piec pelletowy wystarczy jedynie dostosować kotłownię i cieszyć się z czystości oraz wysokiej wydajności nowego urządzenia.

Koszty inwestycji oraz opału

Kwestią sporną bywa czasem szacowanie kosztów inwestycji podczas wymiany źródła ciepła. Według niektórych opinii założenie kotła na pellet tylko w przypadku kosztu zakupu urządzenia oraz jego montażu jest dość niski, natomiast wydatki eksploatacyjne czy na opał w ogólnym rozrachunku są wysokie. Jednakże w porównaniu do innych ekologicznych rozwiązań koszty urządzeń, założenia nowej instalacji lub jej dostosowania czy też zużycie prądu mogą okazać się znacznie wyższe w porównaniu do kotłów na pellet.

Dzieje się tak, ponieważ powinno się uwzględniać wszystkie koszty na przestrzeni lat, w których będzie się użytkować dany system ogrzewania. Z tego względu mogą być one dosyć podobne, bądź nawet nieco niższe w przypadku kotłów. Wszystko natomiast zależne jest od odpowiedniego dobrania parametrów urządzenia do zapotrzebowania budynku na ciepło. Dodatkową zaletą może być mniejszy, początkowy wkład finansowy, co znacząco zwiększa szanse na zrezygnowanie z przestarzałego systemu grzewczego na rzecz nowoczesnego, ekologicznego kotła pelletowego.

Jak widać, piece na pellet posiadają wiele zalet, pozwalających na proekologiczną postawę nawet tych osób, które nie są w stanie odłożyć dużej sumy pieniędzy na nowy, ekologiczny system grzewczy. Oprócz doskonałych parametrów pracy bowiem są zaliczane do urządzeń pracujących zgodnie z wyśrubowanymi normami unijnymi, i z tego też powodu mogą być instalowane w ramach polskiej pomocy rządowej pn. „Czyste powietrze”. Są to powody, dla których każdy może zdecydować się na taki rodzaj ogrzewania i cieszyć się jego wydajną pracą przez wiele lat.

Coraz większej ilości osób zależy na poprawie jakości powietrza oraz zatrzymaniu niebezpiecznych zmian klimatycznych. Zaburzenia klimatu są obserwowane już od kilkudziesięciu lat, jednakże w ostatnim czasie znacznie się intensyfikują. Jest to jeden z powodów, dla których każdy powinien zdecydować się na bardziej ekologiczne źródło ciepła w swoim domu. Drugim, równie ważnym aspektem jest poprawa lokalnej jakości powietrza, co bezpośrednio wpływa na jakość życia człowieka. Na jakie źródło ciepła się jednak zdecydować, aby nie obciążać środowiska, lecz również nie przeznaczać na niego dużej kwoty pieniędzy?

Piece na pellet — wykorzystywane surowce

Kotły pelletowe są pozornie zbudowane jak każdy, klasyczny kocioł przeznaczony na paliwo stałe. Różnicą są standardy pracy takiego urządzenia. Przede wszystkim rodzaj paliwa ma tutaj ogromne znaczenie. Surowiec wykorzystywany do ogrzewania, czyli pellet, to nic innego jak drobiny roślinne, które są często produktem ubocznym przemysłu drzewnego. Aby ułatwić dozowanie i spalanie tego rodzaju materiału, jest on uformowany w granulki o różnej wielkości.

Zazwyczaj do opału w warunkach domowych polecany jest pellet uzyskany z drzew iglastych jak i liściastych. Innymi rodzajami pelletu jest granulat utworzony z roślin energetycznych, takich jak wierzba czy również ze słomy, czy siana. Zużycie takich odpadów pozwala je praktycznie wykorzystać.

Co więcej, należy brać pod uwagę, że dwutlenek węgla wydzielany podczas spalania takiego materiału pochodzi od roślin, które wcześniej go pobrały z atmosfery, co pozwala na osiągnięcie neutralnego bilansu emisji CO2. W przypadku paliw kopalnych dwutlenek węgla pochodzi z obumarłych frakcji organicznych sprzed milionów lat, dlatego wpływają one na dodatni bilans tego gazu w atmosferze. Dodatkowo pellet jako biopaliwo stałe, wykorzystuje roślinne odpady tartaczne czy rolnicze, dlatego nie przyczynia się do zmniejszenia powierzchni upraw przeznaczonych na żywność, co w porównaniu z innymi rodzajami biopaliw jest korzystne ze względu na racjonalne zarządzanie zasobami naturalnymi.

Zanieczyszczenie powietrza i ilość popiołu

W piecach na pellet możliwe jest spalanie, które znacząco minimalizuje tworzenie się smogu, ponieważ w nowoczesnych urządzeniach tego rodzaju, proces ten zachodzi w odpowiednim tempie i intensywności. Co więcej, korzystając z pieców na pellet, jest się w stanie maksymalnie zmniejszyć ilość popiołu. Na 1 tonę pelletu otrzymuje się zazwyczaj kilka kilogramów tego odpadu, co znacznie ułatwia korzystanie z takiego rodzaju kotła.

Dodatkowo sam pellet jest czystym materiałem — nie pyli oraz ma postać zwartych granulek, które umieszczane są w nowoczesnych dozownikach. Granulki są automatycznie i regularnie podawane do paleniska, dzięki czemu proces spalania jest niczym niezaburzony i równomierny. Nie powstają zatem szkodliwe zanieczyszczenia powietrza, tak jak to ma miejsce w tradycyjnych kotłach na paliwa stałe.

Co ciekawe, najnowsze modele pieców na pellet umożliwiają regulację maksymalnej mocy urządzenia, co pozwala na optymalizację procesu spalania. Daje to w praktyce możliwość dostosowania sprawności kotła do potrzeb cieplnych budynku, które potrafią zmienić się w ciągu kilkunastu lat użytkowania takiego pieca. Chociażby wymiana okien i drzwi na szczelniejsze czy wykonanie ocieplenia budynku sprawiają, że wymagana moc grzewcza kotła znacznie się zmniejszy. W praktyce oznaczałoby to konieczność jego wymiany na taki o mocy odpowiedniej do nowych warunków izolacyjnych budynku, jednakże w przypadku nowych urządzeń o modulowanej mocy taka wymiana nie jest już konieczna. Co więcej, w przypadku niespodziewanych, znacznie niższych temperatur w miesiącach zimowych, pozwalają one na ponowne zwiększenie mocy grzewczej.

Dlaczego jest to takie istotne? Ponieważ zarówno za mała jak i zbyt duża moc grzewcza kotła wpływa na nieefektywne spalanie paliwa, a co za tym idzie, powoduje straty ekonomiczne, ponieważ w obu przypadkach wykorzystuje się zazwyczaj więcej surowca, niż w piecach o optymalnie dobranej mocy.

Wszystkie te aspekty powodują, że piece pelletowe pozwalają wykorzystywać odnawialne surowce naturalne, równocześnie nie powodując nadmiernego zapylenia czy zadymienia najbliższej okolicy. Niezwykle wydajne kotły na pellet są świetną alternatywą dla innych, ekologicznych rozwiązań, które są jednak nieporównywalnie droższe w instalacji. Pojemne podajniki na pellet znacznie ułatwiają obsługę takich kotłów, dlatego nie wymagają one dużego zaangażowania użytkownika. Ze względu na wspomniane cechy kotłów pelletowych, można z czystym sumieniem określić je jako ekologiczne źródła ciepła, nieobciążające środowiska naturalnego.

Zakup pieca pelletowego do doskonała decyzja, aby poprawić funkcjonowanie centralnego ogrzewania w domu. Oprócz wykonania odpowiedniej izolacji budynku należy skupić się również na źródle ciepła. Zmieniające się warunki ogrzewania domostw wymuszają na nas maksymalne wykorzystanie paliwa bez zbędnych strat czy to ciepła, czy materiału opałowego. W porównaniu z innymi, konwencjonalnymi źródłami ogrzewania kotły pelletowe bez problemu mogą spełnić te wymogi.

Jakie warunki należy spełniać?

Dofinansowania z programu „Czyste powietrze” po 2022 roku nie będą obejmowały już kotłów węglowych. Co za tym idzie, aby dostać dofinansowanie, należy zdecydować się na inne źródło ciepła. Świetną alternatywą dla pieców węglowych są kotły pelletowe. Czym jest pellet i jak kształtuje się jego kaloryczność? To ekologiczny materiał opałowy, specjalnie przetworzony i wysuszony. Są to głównie odpady po obróbce drewna, a także słoma, otręby zbóż czy siano, jak i odpady po roślinach energetycznych. Wyższej jakości pellet uzyskuje się z drewna iglastego oraz liściastego, z tym że właściwości drzew iglastych pozwalają na łatwiejsze uzyskanie pożądanej wielkości drobin granulatu. To właśnie tego rodzaju surowiec przeznaczony jest do domowych pieców oraz zaliczany jest do tzw. biomasy.

Kotły pelletowe dostępne dziś na rynku to tylko te należące do 5 klasy wydajności. Wśród tych, z których korzysta jeszcze wielu Polaków, zapewne można jeszcze spotkać te 4 i 3 klasy. Mogą one nie spełniać jednak warunków środowiskowych, związanych z emisją CO2 do atmosfery. Kotły klasy 5, w tym te na biomasę, są objęte dofinansowaniem w ramach programu „Czyste powietrze”. Dodatkowo wszystkie dostępne w sprzedaży kotły muszą spełniać dyrektywę unijną Ecodesign. Pozwala to na efektywne spalanie pelletu nawet poza sezonem, podczas minimalnego zapotrzebowania na ciepło, co bezpośrednio wpływa na niskoemisyjność tego rodzaju ogrzewania.

Cechy kotłów na pellet

Kotły pelletowe można podzielić na jedno i dwupaleniskowe. Dwupaleniskowe pozwalają na ewentualne spalanie paliwa stałego w postaci kawałków drewna. Jednak biorąc pod uwagę wpływ na środowisko, optymalnym rozwiązaniem są mniej emisyjne kotły jednopaleniskowe. Z tego też powodu kotły dwupaleniskowe nie są już dostępne na rynku, gdyż pomimo wysokiej sprawności podczas spalania drewna czy węgla nie spełniałyby wcześniej wspomnianej dyrektywy.

Można wyróżnić również kotły na pellet, które posiadają wbudowany podajnik oraz pracują na zasadzie automatycznego rozpalania i dogaszania płomienia. Wszystko to działa na podstawie układu termostatów, które regulują pracę kotła w zależności od docelowych nastawień temperatury. Można ją zwiększać lub zmniejszać, zależnie nie tylko od pory roku czy aktualnej pogody, lecz również ze względu na indywidualne potrzeby domowników.

Tego typu kotły są najnowocześniejszymi na rynku. Dobrym przykładem jest kocioł na pellet, którego maksymalna moc mieści się w zakresie od 5 kW do aż 15 kW. Pozwala to na dostosowanie mocy pieca do np. późniejszego docieplenia budynku czy wymiany okien i drzwi na bardziej szczelne. W przypadku kotłów o stałej mocy nie ma możliwości dostosowania jej do niższego zapotrzebowania na ciepło, co może narażać na zbędne straty. Dzieje się tak, ponieważ zarówno niedostateczna, jak i za duża moc grzewcza kotła, przekłada się na błędną ocenę ilości niezbędnego paliwa. W takiej sytuacji kupuje się opał w większych ilościach, niż jest to potrzebne. W opozycji do tego opał może się niedostatecznie wypalać w wyniku osiągania zbyt niskiej temperatury spalania, co również wpływa na znaczne straty finansowe.

Na rynku można spotkać kotły o minimalnej mocy mieszczące się w kilku do maksymalnie 5 kW. Średniej mocy piece mieszczą się w wartościach 8-12 kW. Do budynków o większej powierzchni użytkowej stosuje się zazwyczaj kotły o mocy do 25 kW. Spotyka się oczywiście również piece o znacznie większej mocy, jednak nie stosuje się ich już do użytku domowego, a raczej do ogrzewania magazynów czy pomieszczeń przemysłowych.

Do ogrzania budynku o standardowej powierzchni od 80 do maksymalnie 160 m2 można zastosować nowoczesny kocioł pelletowy, który posiada moc 15 kW. Jeśli zdecydować się na taki z modulacją pracy kotła, można być pewnym, że ilość zużytego opału będzie maksymalnie najniższa przy osiąganej równocześnie dostatecznej mocy grzewczej.

Wybór odpowiedniego kotła pelletowego do duże wyzwanie. Przede wszystkim należy znaleźć taki, który jest zgodny z dyrektywą Ecodesign oraz odpowiednio dobrany pod względem mocy. Jeśli jednak piec jest w stanie modulować moc względem aktualnego zapotrzebowania na ciepło, pozwala to na większą elastyczność w zużywaniu opału. W dzisiejszych czasach wysoka wydajność kotłów grzewczych jest równie ważna, co ich wpływ na środowisko, dlatego podczas zakupu nowego pieca, należy kierować się właśnie tymi własnościami, które bezpośrednio wpływają na oszczędność oraz niską emisję spalin.

Jest spora ilość osób, które są fanami posiadania kominka w swoim domu. Służy on nie tylko do ogrzewania konkretnych pomieszczeń — czasami ogrzewa nawet całe mieszkanie. Kominek pozwala na stworzenie przytulnego klimatu oraz na doświadczenie przyjemnego dla oka widoku palącego się drewna. Ogrzewanie jedynie kominkiem najczęściej stosuje się w małych domach letniskowych — ponieważ ogrzewanie tylko takim sposobem większego domu mogłoby być uciążliwe. Kominek jednak jest świetnym wsparciem głównego systemu ogrzewania. Dzięki temu w zimniejsze miesiące można wygenerować dodatkowe ciepło. Jedyną wadą użytkowania kominka jest występujący pył i sadza w powietrzu oraz problem z rozprowadzeniem ciepła w pomieszczeniach. Jak planując budowę kominka zaradzić tego typu problemom?

Rekuperacja — czyste powietrze w domu

Podczas użytkowania kominków naturalne jest to, że w powietrzu mogą się pojawić zanieczyszczenia — sadza czy popiół. Trafiają nie tylko do naszych domów, lecz — przede wszystkim — do atmosfery. Aby zmniejszyć produkcję tych szkodliwych pyłów, należy palić w kominku drewnem odpowiedniej jakości i suchym. Oczywiście nie pali się drewnianymi odpadami po meblach czy paletach — jest to kategorycznie zabronione. Co jeszcze można zrobić, aby w naszych domach nie krążyły niepotrzebne zanieczyszczenia? Warto zdecydować się na zastosowanie rekuperacji. Co to dokładnie jest i jak działa?

Rekuperacja to metoda oczyszczania powietrza w pomieszczeniach przy równoczesnym odzyskiwaniu ciepła. Dzięki zastosowaniu rekuperatora możliwe jest osiągnięcie wysokiej jakości powietrza, które będzie zdrowe dla naszego organizmu. To rozwiązanie nie tylko pozwala na pozbycie się pyłów i zanieczyszczeń o dużych frakcjach, lecz również zmniejsza stężenie dwutlenku węgla oraz wilgoci. Rekuperator posiada wbudowane filtry, które oczyszczają powietrze wlatujące do domu, pozbawiając go pyłów, szkodliwych aerozoli czy nawet bakterii. Pozwala to na oddychanie pełną piersią oraz zapobiega powstawaniu pleśni czy grzybów, które szczególnie są groźne dla astmatyków czy osób mających problemy z oddychaniem.

Zasada działania rekuperatora oraz jego rodzaje

A jak dokładnie działa rekuperator? Jest to układ wyciągów i nawiewów, które z jednej strony pobierają ogrzane, ale zanieczyszczone powietrze z wnętrza budynku, a z drugiej strony wciągają czyste i przefiltrowane, lecz zimne powietrze z zewnątrz. Zastosowanie mechanizmu wymiany ciepła pomiędzy tymi dwoma strumieniami powietrza pozwala na zachowanie odpowiedniej temperatury w domu. Wymiennik ciepła zbudowany jest zazwyczaj z metalowych płytek, którymi krzyżowo przepływają oba strumienie powietrza. Z tego powodu nazywa się go wymiennikiem krzyżowym. Jest to tanie i proste rozwiązanie, jednak jego wydajność wynosi od 50 do 70%. Dodatkowo, urządzenie kiepsko znosi ujemne temperatury — już poniżej -2°C, może pojawiać się oszronienie instalacji, co znacznie utrudnia jego pracę.

Istnieją również inne typy wymienników ciepła do zastosowania w rekuperatorach. Wymiennik obrotowy posiada wyższy poziom wydajności niż ten krzyżowy (70-85%), natomiast czasem bywa nieszczelny i powietrze zużyte miesza się ze świeżym. Wadę tę rekompensuje brak możliwości oszronienia układu w niskich temperaturach — chroni przed tym specjalna budowa rekuperatora. Jak sama nazwa wskazuje, głównym elementem jest obracający się, metalowy wirnik, który raz wypuszcza świeże powietrze, a raz przekazuje ciepło, usuwając to zużyte. Kolejnym rodzajem jest wymiennik przeciwprądowy. Również zbudowany jest z płytek metalowych, jednakże są one ustawione do siebie równolegle, co znacznie zwiększa wydajność takiego układu. Dochodzi ona nawet do 95%, co w porównaniu z krzyżowym wymiennikiem ciepła, jest bardzo dobrym wynikiem.

Ciekawe rozwiązanie oferuje wymiennik entalpiczny. Jest zbudowany podobnie jak przeciwprądowy, z tą różnicą, że oprócz odzyskiwania ciepła, potrafi zwrócić odpowiednią ilość wilgoci. Dzieje się to przy pomocy specjalnych membran, które wyrównują poziom zawartości wody. W zimowej porze szczególnie odczuwa się nadmierną suchość powietrza, co powoduje często podrażnienia skóry i oczu, oraz często niekorzystnie wpływa na układ oddechowy, wywołując suchość gardła czy kaszel i chrypę. Montaż rekuperatora z taką funkcją może pomóc uniknąć nieprzyjemnych objawów suchego powietrza. Niestety, takie rozwiązanie jest znacznie droższe od innych, prostszych wymienników ciepła.

Wspólna praca kominka i rekuperatora

Problem czystości powietrza jest jak najbardziej do rozwiązania, ale czy rekuperator może pomóc w rozprowadzaniu ogrzanego powietrza w całym domu? W przypadku, gdy kominek jest tylko dodatkowym źródłem ogrzewania, można jak najbardziej opierać się na pracy rekuperatora, z tym że powinno się wyposażyć kominek w dodatkowy wentylator, zapewniający dopływ świeżego powietrza. Dzięki temu poprawia się proces spalania w kominku, a przy pomocy rekuperatora powietrze jest sprawnie rozprowadzane po całym domu.

W przypadku ogrzewania budynku wyłącznie kominkiem powinno się zdecydować na osobno pracujący układ wentylacji oraz system dystrybucji gorącego powietrza. Dzięki temu nie naraża się rekuperatora na uszkodzenie, natomiast oba układy mają szansę działać poprawnie i wydajnie.

Jak widać, szeroki wybór rekuperatorów ułatwia wybór tego właściwego. Więc jeżeli już zapadła decyzja o budowie kominka, warto rozpatrzyć instalację takiego rozwiązania w naszym domu. Montaż rekuperatorów jest wręcz zalecany w domach, w których znajdują się kominki. Można wtedy bez obaw cieszyć się z ciepła i blasku, jaki daje płomień oraz równocześnie nie myśleć o ewentualnym pyle czy zanieczyszczeniach związanych ze spalaniem drewna. Taki system pozwala na maksymalne wykorzystanie ciepła i równoczesne zadbanie o jakość wdychanego powietrza. Oczywiście należy dołożyć starań, aby palone drewno nie przyczyniało się do wzmożonej produkcji pyłów i szkodliwych gazów. Wszystko dla zdrowia naszego i naszych sąsiadów.

Mało jest osób, które nie marzyłyby, żeby w zimowe dni rozsiąść się w fotelu z kubkiem herbaty, przykryć kocem i godzinami wpatrywać w blask żarzącego się drewna. Wielu domowników nie realizuje tych marzeń. Boją się, że niesie to ze sobą duże koszta, jest trudne w realizacji lub niemożliwe z uwagi na charakter budynku. Wszystko da się zrobić… A przynajmniej większość rzeczy. Trzeba tylko chcieć. Dokładnie tak jest w przypadku kominków. Na początek słów kilka o tym, kiedy, jak, gdzie i po co je zamontować.

Kiedy najlepiej zdecydować się na montaż kominka?

Najczęściej pojawiające się pytania: czy kominek można zamontować w już usytuowanym domu, czy wyłącznie po uwzględnieniu go w projekcie budynku? Wszystko ma dwie strony medalu. Oczywiście, że można wmontować kominek do pobudowanego już domu, lecz trzeba się liczyć z tym, że będzie to kosztowne. Często wymaga się przebudowania pomieszczeń oraz stworzenia szybu kominowego. Możliwość w każdym razie jest.

Taniej, szybciej i wygodniej jest uwzględnić kominek na etapie projektowania budynku. Wówczas nie będzie trzeba modyfikować pomieszczeń, a co więcej, taki kominek będzie można usytuować w dowolnym miejscu. To ważne, jeżeli zależy nam, by pełnił on nie tylko funkcję estetyczną, ale też praktyczną — czyli na przykład służył jako dodatkowe ogrzewanie. Ten temat też warto nieco rozwinąć.

Od czego zależy umiejscowienie kominka?

Kominek może mieć kilka zastosowań. Jak już zostało wspomniane, może służyć głównie celom estetycznym, ale może też być przydatny np. jako awaryjne źródło ogrzewania i uzupełnienie pomp ciepła. Jeśli zostanie uwzględniony w projekcie całego domu, wówczas będzie można rozprowadzić ciepło z kominka do kilku pomieszczeń. Nie będzie to w pełni niezależne źródło ogrzewania, natomiast pozwoli znacznie zaoszczędzić na rachunkach. W krytycznych momentach (awarii urządzeń grzewczych) może też zapewnić optymalny komfort termiczny. Taki kominek montowany jest zazwyczaj w centralnej części domu. Zdarzają się sytuacje, w których urządzenie stanowi jedyne źródło ogrzewania, jednak wówczas niezbędne jest jego połączenie z instalacją grzewczą (np. systemem DGP).

Natomiast jeżeli kominek ma być jedynie dekoracją, to może być zamontowany praktycznie w każdym pomieszczeniu, które spełnia warunki techniczne. Będzie on ogrzewał tylko jeden pokój, lecz mimo to z pewnością zyska w oczach domowników. Pod takim piecem nie powinny znajdować się żadne przyłącza, instalacje elektryczne ani grzewcze. Trzeba też zabezpieczyć podłogę obok kominka oraz jego obudowę (np. płytkami ceramicznymi lub kamiennymi). Ważny jest dobór odpowiedniego typu kominka i jego podłączenie. Najlepiej nie próbować robić tego samemu tylko skorzystać z pomocy specjalistów.

Czy kominek w domu jest niebezpieczny?

Każda instalacja wiąże się z pewnym ryzykiem. Tak jest też w przypadku kominków. Należy jednak mieć na uwadze, że jeśli zostaną one właściwie zamontowane i będą użytkowane zgodnie z jego przeznaczeniem, według instrukcji, to o zagrożenia nie trzeba się martwić. Aby jednak przybliżyć znaczenie słowa „niebezpieczny” w odniesieniu do kominka, warto podać przykłady i wyjaśnienia nieodpowiedzialnych sytuacji, które doprowadziły do tragedii:

• wybór taniej, niesprawdzonej firmy do montażu kominka – często instalacje tworzy się samodzielnie lub z pomocą niedoświadczonych osób. Może to doprowadzić do sytuacji, w której obudowa kominka będzie nieszczelna, wentylacja będzie działać nieprawidłowo, a samo urządzenie nie zostanie właściwie zabezpieczone. Lepszym wyborem jest dopłacić i wybrać profesjonalistów, którzy wyjaśnią zasady działania kominków.
• brak regularnych przeglądów – trzeba liczyć się z tym, że kominek jest inwestycją wymagającą regularnej kontroli. Wystarczy przeprowadzać ją raz w roku. Profesjonalista sprawdzi szczelność instalacji, w tym zarówno obudowy, jak i samego komina. Dobrą decyzją jest też wymiana uszczelnienia drzwi i szyby kominka przed sezonem grzewczym.
• stosowanie nieodpowiedniego opału – do palenia w kominku najlepiej używać suchego, twardego drewna, które da najwięcej ciepła i nie pozostawi po spaleniu dużo popiołu. Jednorazowo powinno zapełniać się nie więcej niż ⅓ pojemności komory spalania. Należy pamiętać, żeby regularnie usuwać popiół.

Jest to zaledwie kilka zasad związanych z bezpieczeństwem podczas korzystania z kominków. W przyszłości szerzej rozwiniemy ten temat, aby umocnić użytkowników w przekonaniu, że tego typu instalacja może być bezpieczna i każdy mógłby sobie na nią pozwolić. Warto jednak pamiętać, aby dobrze zastanowić się, jaką funkcję ma pełnić urządzenie, aby wykorzystać je najefektywniej.

Odpowiednie ogrzewanie domu to dla inwestorów jeden z priorytetów podczas projektowania i budowy domu. Już na początkowych etapach należy wybrać technologię grzewczą oraz sposób dystrybucji ciepła za pomocą centralnego ogrzewania. Wśród rozważanych opcji często pojawia się ogrzewanie kominkowe. To wydajne oraz – co ważne dla inwestorów – tanie źródło ciepła i wspaniała ozdoba salonu, jednak czy jest odpowiedni do zastosowania jako jedyne lub główne źródło ciepła? To ryzykowny, jednak możliwy do realizacji pomysł.

Kominek jako główne źródło ciepła

Choć korzystanie z kominka jako głównego źródła ciepła może wydawać się ciekawym pomysłem, w rzeczywistości jest to najmniej korzystne rozwiązanie o wysokim stopniu ryzyka. Zgodnie z prawem sam kominek nie może być jedynym źródłem ciepła, o ile nie został połączony z instalacją grzewczą. Najpopularniejszą technologią w tym celu jest system dystrybucji gorącego powietrza (DGP), bazujący na pracy elektrycznej turbiny. Inną opcją jest ogrzewanie kominkowe z płaszczem wodnym, czyli połączenie paleniska z układem centralnego ogrzewania. Woda ogrzewana jest na podobnych zasadach, co w przypadku tradycyjnych pieców olejowych lub gazowych. Najbardziej nowoczesną technologię umożliwia połączenie ogrzewania kominkowego z systemem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Rekuperator pozwala na maksymalne wykorzystanie wyprodukowanego ciepła. Konieczne jest jednak umiejętne połączenie pracy rekuperatora z ogrzewaniem kominkowym, by uniknąć przegrzania budynku. Ogrzewanie kominkowe może być skuteczne pod warunkiem, że zostanie zainstalowane w niedużym budynku. Kominek powinien być wówczas zlokalizowany w centralnej części budynku.

Kominek jako dodatkowe źródło ciepła

Opieranie się wyłącznie na kominku przy ogrzewaniu wnętrza całego budynku nie jest jednak wygodnym rozwiązaniem. Konieczne byłoby stałe uzupełnianie opału, a także jego prawidłowe przechowywanie. Pomieszczenie, w którym znajdowałby się kominek, szybko stałoby się zabrudzone, a poziom pyłu w powietrzu przekroczyłby dopuszczalne normy bezpieczeństwa. Jako podstawowe źródło ogrzewania warto więc wybrać bardziej wydajny i wygodny w użytkowaniu sposób, jak na przykład piec na pellet lub kocioł gazowy. Ogrzewanie kominkowe można wówczas traktować jako pomocnicze źródło ciepła w przejściowych porach roku – przed sezonem grzewczym i po jego zakończeniu. Można przy jego pomocy także dogrzać budynek podczas największych mrozów, wspomagając tym samym pracę podstawowego systemu grzewczego, używać okazjonalnie – do ogrzania salonu podczas chłodnych wieczorów oraz dla stworzenia przyjemnego nastroju we wnętrzu. Kominek jako dodatkowe źródło ciepła to doskonały sposób na oszczędność – to jeden z najtańszych sposobów na ogrzanie domu, z którego można korzystać nawet poza sezonem grzewczym.

Choć kminek może stanowić podstawę instalacji grzewczej, najlepiej sprawdzi się jako dodatkowe lub awaryjne źródło ciepła. Korzystanie z niego jako głównego źródła ogrzewania dla całego budynku będzie wiązało się z szeregiem niedogodności. Użytkowanie kominka jako pomocniczego źródła ciepła pozwoli na zaoszczędzenie kosztów gazu, oleju lub paliw stałych, wykorzystywanych w kotłowni, na których lepiej oprzeć instalację centralnego ogrzewania. Ponadto żywy ogień w palenisku stworzy wyjątkową atmosferę w pomieszczeniu, stając się oryginalną ozdobą wnętrza.

W związku ze zmianami klimatycznymi ekologia staje się bardzo ważnym wyznacznikiem podczas wyboru urządzenia grzewczego do domu. Piece węglowe są coraz chętniej zastępowane bardziej przyjaznymi dla środowiska naturalnego alternatywami – zarówno kotłami gazowymi, pompami ciepła, jak i ekologicznymi piecami na paliwa stałe. Wśród ostatnich największym zainteresowaniem cieszą się kotły na pellet. Paliwo pozyskiwane jest w procesie sprasowania odpadów drzewnych w postaci trocin i wiórów. W jego wyniku powstaje granulat, którego spalanie wytwarza niewielką emisję substancji smolistych oraz innych zanieczyszczeń do środowiska.

Jak działa automatyczny piec na pellet?

Inwestorzy mają do wyboru zarówno piece jednofunkcyjne, zasilające jedynie instalację centralnego ogrzewania, jak i wielofunkcyjne, odpowiedzialne także za podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Dodatkowej funkcjonalności dodają podajniki – na stałe złączone z piecem lub zewnętrzne. Są one najpopularniejszym i najrozsądniejszym wyborem wśród kotłów pelletowych. Gwarantują one odpowiednie spalanie paliwa oraz wysoką wydajność pracy. Automatyczne kotły na pellet dodatkowo nie wymagają wiele uwagi od właściciela. Specjalne sterowniki odpowiadają za to, by dokładać biomasę ze zbiornika do pieca na podstawie aktualnej temperatury w komorze spalania, utrzymując ją na poziomie ustalonym przez użytkownika w systemie. Za podtrzymanie ognia w komorze spalania odpowiada wentylator nadmuchowy. Po osiągnięciu pożądanej temperatury wody podajnik paliwa zostaje wyłączony. Jego ponowne uruchomienie następuje, gdy temperatura wody spadnie. Po wypaleniu całego pelletu wentylator nadmuchowy oczyszcza ruszt oraz palnik z popiołu, wydmuchując go do popielnika.

Piec na pellet – zalety i wady

Kotły na pellet to coraz częściej wybierane piece na biomasę i paliwo stałe. To wydajne, wygodne w użyciu i przyjazne środowisku rozwiązanie wykorzystuje paliwo odnawialne, powstałe z odpadów drzewnych. Urządzenia te charakteryzują się niską emisją substancji smolistych i zanieczyszczeń, a w wyniku spalania powstaje zdecydowanie mniej popiołu, niż w przypadku kotłów na węgiel lub ekogroszek (mniej niż 0.5%). Piece pelletowe są łatwe w instalacji i obsłudze. Automatyzacja procesu spalania sprawia, że urządzenie wymaga niewielkiej uwagi użytkownika – należy jedynie raz na kilka dni uzupełnić paliwo w zbiorniku i wyczyścić popielnik. Jak każde rozwiązanie, także piec na pellet posiada swoje wady. Ze względu na to, że jest to kocioł na paliwo stałe, konieczne jest wygospodarowanie przestrzeni na kotłownię, a także przechowywanie opału. Obecnie jednak na rynku można znaleźć urządzenia kompaktowe, które zmieszczą się nawet w małych kotłowniach/ Podobnie jak pozostałe urządzenia tego typu, także kociołpelletowy wymaga regularnego czyszczenia. Nie jest ono jednak tak uciążliwe, jak w przypadku urządzeń opalanych węglem lub ekogroszkiem. Także ceny kotłów tego typu są nieco wyższe od innych rodzajów. Instalacja tego rodzaju urządzenia jest więc odpowiednia dla osób, którym zależy na niskich kosztach ogrzewania, ekologii oraz łatwej obsłudze urządzenia.

Kotły pelletowe, jako urządzenia ekologiczne, zasilane paliwem odnawialnym, bardzo często objęte są różnymi formami wsparcia finansowego. Jedną z możliwości otrzymania dofinansowania na zakup nowego pieca jest zgłoszenie się do programu rządowego „Czyste Powietrze” dla inwestorów oraz właścicieli budynków jednorodzinnych. Umożliwia on wymianę urządzenia starszej generacji lub wyposażenie nowopowstałego domu w przyjazną środowisku alternatywę dla kotła na węgiel, lub ekogroszek. W ramach programu można otrzymać dotację w wysokości od 30 do nawet 90% kosztów inwestycji – w zależności od dochodu przypadającego na osobę w gospodarstwie domowym.